üner ulutuğ ne demek?

Üner Ulutuğ (d. 1938, Lefkoşa - 2 Temmuz 1978), Kıbrıslı tiyatro sanatçısı ve yönetmeni. İlk Sahne'nin kurucularındandır.

Hayatı

Lefkoşa'da, 1938 yılında doğdu. Henüz 16 yaşında iken babası ile birlikte İngiltere'ye göç etti. Burada uzun süre kalayıp bir yıl gibi bir süre sonra Kıbrıs'a geri döndü. Kıbrıs Elektrik İdaresi'nde memur olarak çalışmaya başladı. 1950'li yılların sonunda arkadaşlarıyla kurduğu Kıbrıs Türk Kültür Derneği'nde etkin bir şekilde çalışır.¹

Ankara Devlet Konservatuvarının tiyatro bölümünü kazanan Ulutuğ, Elektrik İdaresi'ndeki görevinden ayrılıp Ankara'ya gitti. 1962'de eğitimini tamamlayıp Kıbrıs'a döndü. Adaya dönüşünün ardından Kıbrıs Radyo Yayın Korporasyonu’nda programcı olarak çalışmaya başladı. Bu süreçte radyo skeçleri sergiledi.² Şubat 1963'te Kıbrıslı Türklerin ilk profesyonel özel tiyatro topluluğunu teşkil eden İlk Sahne'nin kuruculuğuna öncülük etti.³

Adada çatışmalar başlayınca Rum tarafında kalan Kıbrıs Radyo Yayın Korporasyonu'ndaki görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Türk tarafında radyo çalışmalarına devam eder ve Bayrak Radyosu'nun kurulmasında ve çalışmasında rol aldı. BRT'nin kuruluşundan sonra, Bayrak Radyosu'nda spiker olarak görev yapar. Aynı dönemde "Arkası Yarın" adlı bir programın da yönetmenliğini üstlendi.⁴

Daha sonra Kenan Coyğun'un talimatı ile İlk Sahne'yi Devlet Tiyatrosu'na dönüştürerek Kıbrıs Türk Devlet Tiyatroları'nın kuruluşunu tamamladılar.⁵ 1965-68 yılları arasında o dönemki ismiyle Kıbrıs Türk Tiyatrosu İlk Sahne'nin kurucu müdürlüğünü yaptı.⁶ Ayla Haşmet, Hilmi Özen gibi tiyatro mezunu isimlerle birlikte, kendilerine ayrılan Atatürk İlkokulu'nda oyunlarını sergilemeye başladılar. Bu dönemde, yılda en az üç oyun sergilemeye çalıştılar,⁷ Ulutuğ bunların yaklaşık yirmisinde aktör ve yönetmen olarak görev yaptı. 1975'te muhtelif anlaşmazlıklar sonrasında tiyatrodan istifa etti.⁸

Ulutuğ, tiyatronun yanı sıra şiir, hikâye gibi alanlarda da eserler verdi. Yazdığı hikâyeleri ile ödüller kazandı.⁹

Ulutuğ, 2 Temmuz 1978’de Londra'da öldü.¹⁰¹¹

Tiyatro yazarlığı

1963-74 dönemi arasında Kıbrıs Türk tiyatrosuna hakim olan milliyetçi (Hüseyin Ezilmez'in tabiriyle "hamasi/destanî") tiyatro yazınının Ezilmez'e göre "en önemli temsilcisi"dir. Ulusal çizgide yazdığı oyunlar, Kıbrıs Türk yönetiminin yazdığı ulusal oyun yazma yarışmalarında dereceye girdi ve iki kitapta toplandı: Kıbrıs Türk Ulusal Radyo ve Sahne Oyunları (1973) ve Kıbrıs Türk Ulusal Sahne Oyunları (1974). Bu oyunlar gerek 1963-74 döneminde, gerekse Kıbrıs Harekâtı sonrasında profesyonel ve amatör topluluklarca sahnelendi. Bunun yanı sıra Bayrak Radyosu ve BRT için yazdığı, radyo ve televizyonda sahnelenen veya seslendirilen radyofonik oyunları ve televizyon piyesleri bulunmaktadır.¹²

Ulutuğ'un yazdığı oyunlardaki amacı, o dönemde varoluş mücadelesi vermekte olan Kıbrıs Türk toplumuna moral-motivasyon vermek, millî tarih ve kimlik algısı doğrultusunda bir toplumsal bilinç oluşturmaktı. Oyunları yazıldığı dönemde hakim olan milliyetçi ideolojiyi yansıtır. Hüseyin Ezilmez'in değerlendirmesine göre bunlar "daha ziyade dönemin heyecanı ve hissiyatıyla kaleme alınmış, sadece yazıldığı devrin zihniyeti ile tarihe bakışının birer aynası durumunda olan, umumiyetle düşüncenin sanat endişesine galebe çaldığı" oyunlardır.¹³

Ulutuğ'un oyunlarında merkezde her daim bir ana karakter yer alır ve oyunda ana tema olarak bu karakterin kahramanlıkları ve fedakârlıkları işlenir. Örneğin Bu Destan Bizimdir isimli 1973'te yayımlanan kitapta yer alan üç perdeli oyununda, Rum kızı Maria'yla Türk genci Ümit birbirine aşık olurlar. Maria'nın babası Türkler, Ümit'in babası Rumlar tarafından öldürülür. Evden kaçan Maria Ümit'i görmek istese de, Ümit aralarına vatanın girdiğini söyleyip artık onu sevmediğini belirtir. Sonrasında Türk Mukavemet Teşkilatı tarafından görevlendirilen Ümit, casusluk maksadıyla Rum tarafına geçer, Türk tarafındaki herkes Ümit'in aşkı yüzünden vatana ihanet ettiğini düşünür. Rum erleri tarafından yakalanıp işkence edilen Ümit, önce Maria tarafından organize ettiği bir planla kurtarılır, sonrasında yaralı hâlde kuzeye geçerken Maria'nın kendisiyle gelmesine izin vermez. Ümit istihbarat bilgilerini aktarıp hayatını kaybeder.¹⁴